مشاوره سلولی
تمام اطلاعات لازم در مورد نحوه سلول درمانی، میزان اثربخشی و عوارض احتمالی توسط پزشک متخصص یا پزشک مشاور سلول درمانی به بیمار داده می‌شود.
شکستگی جوش نخورده
شکستگی جوش نخورده و درمان‌های رایج
شکستگی جوش نخورده
شکستگی‌ها و خردشدگی‌های وسیع استخوانی از موارد شایع در ارتوپدی محسوب می‌شوند که به دنبال حوادثی چون تصادفات رانندگی و تومورهای خوش‌خیم استخوانی ایجاد می‌شود. اکثر شکستگی‌ها بسته به محل و شرایط به ۴-۳ ماه زمان برای جوش خوردن نیاز دارند. گاهی جوش خوردگی در شکستگی‌ها به تاخیر می‌افتد که می‌تواند به دلیل عفونت یا بیماری‌های خاصی مثل دیابت باشد و گاهی هیچ علتی برای این جوش نخوردگی یافت نمی‌شود. روش‌های درمانی رایج، نظیر جراحی مجدد و یا استفاده از امواج اولتراسوند اغلب خیلی موفقیت آمیز نبوده است. لذا متخصصین همواره به دنبال پیدا کردن روش‌های نوینی جهت درمان این معضل بزرگ ارتوپدی بوده‌اند. یکی از روش‌های درمانی جدید که اخیرا با استقبال فراوانی در جامعه پزشکان متخصص ارتوپدی مواجه شده است استفاده از سلول‌های بنیادی می‌باشد.
عامل ایجاد شکستگی جوش نخورده
جوش نخوردگی استخوان به عوامل مختلفی وابسته است. نوع استخوان، نوع شکستگی ایجاد شده و نوع درمانی که برای شکستگی به‌کار برده شده است، همگی در بروز این عامل دخیل هستند. به عنوان مثال شکستگی جوش نخورده استخوان ران به دلیل ساختار قدرتمند عضلات اطراف آن و نیز انرژی شدیدتر در بروز این نوع شکستگی شایع‌تر است و در عین حال این نوع شکستگی به زمان طولانی‌تری برای جوش خوردن نیاز دارد.
تشخیص
تشخیص شکستگی جوش نخورده با دو روش بالینی و رادیولوژیک می‌باشد.
- تشخیص بالینی با استفاده از معاینات محدوده حرکت مفصلی در ناحیه شکستگی جوش نخورده و نیز بررسی میزان درد موجود بر روی موضع می‌باشد.
- بررسی‌های رادیولوژیک تکمیل کننده تشخیص بالینی هستند که شامل ارزیابی‌های رادیولوژیک با گرافی ساده و نیز ارزیابی با استفاده از تصاویر CT هستند. به‌عنوان مثال در تصویر زیر یک شکستگی جوش نخورده استخوان ران مشاهده می‌شود.
سلول‌های بنیادی برای درمان شکستگی جوش نخورده چه هستند؟
سلول‌های بنیادی مزانشیمی که به‌عنوان منبع جدیدی برای درمان شکستگی جوش نخورده شناخته می‌شوند، نوعی سلول بنیادی هستند که علاوه بر تولید عوامل رشد، قابلیت تبدیل شدن به سلول‌های دیگر مانند سلول‌های استخوانی و سلول‌های غضروفی را دارا می‌باشند. این سلول‌ها از منابع مختلفی نظیر مغز استخوان بدست می‌آیند و با دارا بودن قابلیت‌های ذکر شده منابع مناسبی جهت درمان بیماری‌های مزمنی مثل شکستگی جوش نخورده می‌باشند.
درمان‌های رایج شکستگی جوش نخورده
هدف اصلی درمان‌های فعلی ویتیلیگو، بهبود ظاهر پوست است. درمان نیاز به زمان طولانی داشته و معمولا ۶ تا ۱۸ ماه به طول می‌انجامد. انتخاب نوع درمان به تعداد، محل و گستردگی ضایعات بستگی دارد. پاسخ افراد به نوع درمان متفاوت بوده و نمی‌توان روش درمانی خاصی را برای همه افراد توصیه کرد.
پیوند استخوان
- یکی از روش‌های اولیه درمان در شکستگی جوش نخورده استفاده از پیوند استخوان به صورت اتوگرافت (استفاده از نمونه استخوانی بدست آمده از خود فرد) و یا آلوگرافت (استفاده از نمونه استخوانی بدست آمده از فرد دیگر) می‌باشد.
- در واقع استفاده از پیوند استخوان یک روش استاندارد برای این منظور معرفی می‌شود و رایج‌ترین منبع استخوانی مورد استفاده استخوان لگن خود فرد می‌باشد، اگرچه بافت پیوند شده استحکام مکانیکی ندارد ولی می‌تواند در محل پیوند جوش خورده و پیوستگی لازم را ایجاد کند.
- از مشکلات کار در این خصوص محدودیت در استخوان بدست آمده و کند بودن روند رگ زایی در موضع مورد نظر می‌باشد. در خیلی از مواقع به دلیل مشکل خون رسانی، بافت پیوند شده به خوبی در محل استقرار پیدا نکرده و جوش خوردگی کامل اتفاق نمی‌افتد.
- در برخی از ضایعات وسیع استخوانی از داربست استخوانی استفاده می‌شود، در برخی موارد که شکستگی وسیع می‌باشد از استخوان‌های فرد دیگری جهت ترمیم استخوان شکسته استفاده می‌شود که در چنین مواردی رد پیوند و شکستگی‌های مکرر در این بافت پیوندی به دلیل از دست رفتن سلول‌های موجود در این بافت و سست و بی دوام شدن آن از مشکلات اساسی می‌باشد.
استفاده از ترکیبات محرک استخوان‌سازی
- استفاده از ترکیبات محرک استخوان‌سازی از جمله برخی پروتئین‌های خاص که از خانواده فاکتورهای رشد می‌باشند، یکی از روش‌های دیگری است که در مطالعات زیادی به آن اشاره شده است.
- این ترکیبات پروتئینی علاوه بر این‌که محرک استخوان‌سازی هستند و باعث تکثیر سلول‌های پیش‌ساز استخوان و سلول‌های بنیادی می‌شود به عنوان محرک رگ زایی و نیز محرک ساخت غضروف شناخته می‌شوند.
- از طرفی فاکتورهای رگ زایی همانند فاکتور رشد اندوتلیال رگی (VEGF) نقش زیادی در روند بهبود شکستگی‌ها بازی می‌کند.
- فاکتورهای رشد مشتق از پلاکت، فاکتور رشد شبه انسولینی و سایر فاکتورهای رشد از دیگر ترکیباتی هستند که برای این بازسازی استخوانی استفاده شده‌اند. این ترکیبات بیشتر از این که استخوان ساز باشند رگ زا می‌باشند و از آنجایی که خون رسانی و اکسیژن رسانی یکی از موارد اصلی در بهبود شکستگی‌های وسیع استخوانی می‌باشد، استفاده از ترکیبات فوق می‌تواند در برخی از موارد شکستگی جوش نخورده موثر باشد.
- برخی از این ترکیبات به صورت تجاری در بازار موجود می‌باشد و در خیلی از موارد به عنوان یک روش درمان روتین در بهبود شکستگی استخوان‌ها و کمک به بهبود آن استفاده می‌شود.
سلول درمانی استخوان جوش نخورده چیست؟
امروزه گرایش زیادی برای استفاده از پزشکی بازساختی به ویژه سلول‌های بنیادی در درمان بیماری‌های تخریب کننده‌ای نظیر شکستگی جوش نخورده وجود دارد. همان طور که گفته شد، سلول‌های بنیادی، سلول‌های چند قابلیتی بوده و در بافت‌های مختلف، به ویژه مغز استخوان و بافت چربی یافت می‌شوند. این سلول‌ها توانایی تمایز به سلول‌های استخوانی، سلول‌های چربی و سلول‌های غضروفی را دارند. سلول‌های بنیادی خودی به راحتی از بافت‌ها جدا شده و در درمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این وجود، به کارگیری سلول‌های غیرخودی نیز امکان‌پذیر می‌باشد.
سلول درمانی جهت بهبود درد و ناتوانی ناشی از شکستگی جوش نخورده در افراد بالغ بیشتر از ۱۶ سال و تا سن ۶۵ سال به‌کار برده می‌شود.
سابقه سلول درمانی شکستگی در دنیا
سلول درمانی به عنوان یک روش جدید درمان شکستگی جوش نخورده برای اولین بار در سال ۲۰۰۷ و با استفاده از سلول‌های بنیادی خودی برای درمان شکستگی‌های جوش نخورده عفونی در ۱۹ بیمار با محدوده سنی ۷۵-۲۰ سال استفاده شد. به این ترتیب که استخوان گرفته شده از لگن بیمار را که با سلول‌های بنیادی مغز استخوان پوشیده شده بود در محل شکستگی جوش نخورده پیوند کرده که در ۱۷ بیمار از ۱۹ مورد جوش خوردگی استخوان اتفاق افتاد. پس از آن، مطالعات متعددی ایمنی و اثربخشی نسبی پیوند سلول‌های بنیادی در درمان بیماران مبتلا به شکستگی جوش نخورده را نشان دادند. در این مطالعات، کاهش درد بیماران و نیز بهبود کارایی آن‌ها و نیز تسریع روند جوش خوردگی استخوان بدنبال تزریق داخل ضایعه سلول‌های بنیادی نشان داده شد.
استفاده در جمعیت‌های خاص
-
بارداری و شیردهی
در این دوران توصیه نمی‌شود.
-
اطفال
ایمنی و اثربخشی سلول درمانی در شیرخواران و کودکان کم‌تر از ۱۶ سال اثبات نشده است و توصیه نمی‌شود.
-
سالمندان
در مطالعات بالینی که در مورد سلول درمانی انجام‌شده، تعداد کافی از افراد ۶۵ سال و بالاتر شرکت نداشته‌اند تا بتوان مشخص نمود که آیا این افراد نسبت به افراد جوان‌تر پاسخ متفاوتی به درمان می‌دهند یا خیر.
آماده سازی بیمار برای سلول درمانی
- بیمار بر اساس فرم‌های مشخص ویزیت شده و در صورت داشتن معیارهای لازم برای سلول درمانی، تمام اطلاعات لازم در مورد نحوه سلول درمانی، میزان اثربخشی و عوارض احتمالی توسط پزشک متخصص یا پزشک مشاور سلول درمانی به بیمار داده می‌شود.
- سپس آزمایشات ویروسی هپاتیت و ایدز، تستهای کم خونی و تستهای تیروییدی برای بیمار درخواست می‌شود.
- در صورتی که بیمار منعی برای سلول درمانی نداشته باشد، از بیمار رضایت نامه آگاهانه مربوط به سلول درمانی گرفته می‌شود و نوبت سلول درمانی تعیین می‌شود.
سابقه سلول درمانی استخوان جوش نخورده در ایران
- در یک گزارش تعداد ۸ بیمار مبتلا به شکستگی جوش نخورده بر اساس معیارهای تعیین شده و پس از اخذ رضایتنامه کتبی آگاهانه تحت تزریق سلول بنیادی مشتق از مغز استخوان قرار گرفتند.
- در طول مدت مطالعه در هیچ یک از بیماران عوارض جانبی گزارش نشد.
- نتایج این بررسی، امکان پذیری، ایمنی و کارایی تزریق سلول بنیادی مشتق از مغز استخوان خودی را در بیماران مبتلا به شکستگی جوش نخورده نشان داد.
- در همه ۸ بیمار، روند بهبود طی ۴ هفته اول پس از تزریق آغاز شد.
- ۶ ماه پس از تزریق، پاسخ قابل توجه و کاهش درد بیماران مشاهده شد.
- شواهد اولیه به دست آمده در این مطالعه نشان داد سلول درمانی در بیماران مبتلا به شکستگی جوش نخورده ایمن است و می‌تواند اثر بخش باشد.
- در یک مطالعه دیگر، سلول‌های بنیادی به همراه پلاکت بدست آمده از خون خود فرد به بیماران مبتلا به شکستگی جوش نخورده استخوان‌های دراز اندام تحتانی تزریق شد.
- در این مطالعه، سلول درمانی برای ۱۲ بیمار مبتلا به شکستگی جوش نخورده بر اساس معیارهای تعیین شده و پس از اخذ رضایتنامه کتبی آگاهانه انجام شد.
- در طول مدت مطالعه در هیچ یک از بیماران عوارض جانبی گزارش نشد.
- نتایج این مطالعه، امکان پذیری، ایمنی و کارایی تزریق سلول بنیادی مشتق از مغز استخوان خودی به همراه پلاکت را در بیماران مبتلا به شکستگی جوش نخورده استخوان‌های اندام تحتانی نشان داد.
- در همه ۱۲ بیمار، روند بهبود طی ۴ هفته اول پس از تزریق آغاز شد.
- ۶ ماه پس از تزریق، پاسخ قابل توجه و کاهش درد بیماران و نیز روند شروع جوش خوردگی در تصاویر اخذ شده مشاهده شد.
- شواهد اولیه به دست آمده در این مطالعه نشان داد سلول درمانی در بیماران مبتلا به شکستگی جوش نخورده استخوان‌های دراز اندام تحتانی می‌تواند اثر بخش باشد.
