مشاوره سلولی
تمام اطلاعات لازم در مورد نحوه سلول درمانی، میزان اثربخشی و عوارض احتمالی توسط پزشک متخصص یا پزشک مشاور سلول درمانی به بیمار داده میشود.
ویتیلیگو یا بَرَص نوعی بیماری پوستی است که در آن لکههایی کمرنگتر از پوست طبیعی و یا بیرنگ و سفید در پوست ظاهر میشوند. این لکهها در هر نقطهای از پوست و مخاط ممکن است دیده شوند اما در صورت مخصوصاً پلک و اطراف دهان، آرنجها و زانوها، انگشتان دست و پا، قوزک پا، مچ دست و ناحیه تناسلی شایعتر است.
اگرچه این بیماری می تواند در هر سنی بروز کند ولی در اطفال و سنین ۲۰-۴ سال شایعتر است. شیوع آن در جامعه نسبتا بالا و حدود ۱-۲% است. بیماری در هر دو جنس مذکر و مونث و در تمامی نژادها دیده میشود.
بیماری ویتیلیگو غیر از تغییر رنگ پوست آسیب جسمی دیگری به فرد نمیرساند ولی ممکن است با سایر بیماریهای سیستم ایمنی همراه باشد که در این صورت باید برای تشخیص به موقع و درمان بیماری اقدام کرد.
درمورد علت پیدایش بیماری پیسی اتفاق نظر وجود ندارد و نظریه های مختلفی مطرح شده است ولی چندین فرضیه بیشتر مورد توجه قرار دارند. مهمترین عامل ایجاد بیماری آسیب سلولهای رنگدانه ساز پوست میباشد.
بدین صورت که سیستم ایمنی فرد علیه سلولهای رنگدانه ساز پوست وارد عمل شده و آن ها را از بین می برد. فرضیه دیگر این است که به دلیل برخی نقایص داخل سلولی، سلولها به تدریج از بین میروند.
آنچه که در مورد نقش ارث در این بیماری می توان ابراز کرد این است که در برخی خانواده ها پیدایش این بیماری شایعتر است و وجود یک بیمار مبتلا به ویتیلیگو احتمال بروز این بیماری را در خانواده زیاد می کند، اگرچه این رقم خیلی چشمگیر نیست و در همه بیماران نمیتوان سابقه این بیماری را در اعضای دیگر خانواده یافت.
به نظر میرسد مجموعه ای از عوامل در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند و شاید نتوان یک عامل خاص را در ایجاد بیماری دخیل دانست. قابل ذکر است، این بیماری به هیچ وجه واگیر دار نمیباشد.
یک یا تعداد معدودی ناحیه بدون رنگدانه در پوست دیده میشود.
ناحیه بدون رنگدانه تنها در یک طرف بدن و در مسیرهای خاص پوستی و یا عصبی بروز میکند.
شایعترین نوع بیماری است و لکههای پوستی بهطور قرینه در کل بدن پخش هستند.
ملانوسیت همان سلول رنگدانه ساز است که در پوست، مخاط (مثل دهان و بینی) و شبکیه چشم دیده میشود. یکی از وظایف آن تولید رنگدانهای به نام ملانین است که بخشی از رنگ طبیعی پوست را ایجاد میکند. ملانوسیت با انتقال این رنگدانه به سلولهای اطراف در تولید رنگ طبیعی پوست دخالت میکند.
ملانین رنگدانه قهوهای تیره در پوست و مو است که در سلولهای ملانوسیت ساخته و ذخیره میشود و تفاوت رنگ پوست و موی انسانها در میزان تولید این رنگدانه است.
هدف اصلی درمانهای فعلی ویتیلیگو، بهبود ظاهر پوست است. درمان نیاز به زمان طولانی داشته و معمولا ۶ تا ۱۸ ماه به طول میانجامد. انتخاب نوع درمان به تعداد، محل و گستردگی ضایعات بستگی دارد. پاسخ افراد به نوع درمان متفاوت بوده و نمیتوان روش درمانی خاصی را برای همه افراد توصیه کرد.
پمادهای کوتونی (استروئیدی) میتواند در برگرداندن رنگ به لکههای سفید کمک کند، به خصوص اگر در مراحل اولیه بیماری شروع شود. درمان باید دست کم سه ماه ادامه یابد تا نتیجه دیده شود. این روش سادهترین و کم عارضهترین شیوه درمانی است. اما اثربخشی آن به اندازه روشهای درمانی دیگر نیست با این حال در صورتی که بیمار از پمادهای قویتری استفاده کند، شاهد بروز عوارضی در محل مورد استفاده خواهد بود. به جز کرمهای استروئیدی، پمادها و کرمهای دیگری نیز جهت درمان لکههای محدود به خصوص روی صورت استفاده میشوند که با مکانیسمهای متفاوتی باعث بهبودی لکه میشوند.
این روش درمانی که از آن به عنوان درمان با اشعه ماوراء بنفش نیز یاد میشود در آمریکا متداول بوده و نسبتا نیز موثر است. هدف اصلی این روش درمانی افزایش رنگدانه سازی در ضایعات پوستی است اما وقت گیر بوده و باید مراقبت کافی برای جلوگیری از عوارض آن که گاهی شدید هم هست، به عمل آید. این روش درمانی باعث تحریک سلولهای رنگدانه ساز به رنگدانه سازی و یا مهاجرت از نواحی سالم مجاور به مناطق سفید میشود. هفتهای ۲ تا ۳ مرتبه و به مدت چند ماه نیاز به این درمان میباشد.
در این روش ابتدا بیمار داروی پسورالن را به صورت خوراکی و یا موضعی دریافت کرده و سپس در معرض تابش اشعه ماوراء بنفش قرار میگیرد. لازم است همه مراحل زیر نظر متخصص انجام شود تا از عوارض جانبی آن تا حد امکان پیشگیری شود. قرار گرفتن بیمار در معرض نور آفتاب میتواند عوارض درمانی را تشدید کند. مصرف موضعی پسورالن برای افرادی که تعداد لکههای سفید آنها کم است (کمتر از ۲۰% سطح بدن)، همچنین افراد زیر دو سال و افرادی که لکههای محدود و مشخص دارند به کار میرود. درمان خوراکی برای مواردی که بیش از ۲۰% سطح بدن درگیر باشد یا افرادی که به درمان موضعی پسورالن پاسخ نمیدهند، به کار میرود.
بعضی از لیزرها به خصوص نوع اگزایمر در جلسات متعدد (معمولا ۲ جلسه در هفته) میتواند در بهبود ضایعات کوچک (مثلا روی دست یا صورت) مفید باشد.
بی رنگ کردن باقیمانده پوست بدن برای بیمارانی که حداقل ۵۰ درصد پوست آنها گرفتار است، توصیه میشود. در این روش، رنگ سایر نقاط پوست که سفید نیستند با استفاده از داروهای موضعی از بین برده میشود تا کل بدن شخص به صورت یکنواخت سفید گردد. اما شخصی که با این روش درمان میشود برای همیشه به طور غیر طبیعی نسبت به نور حساس خواهد بود. این روش برای بیمارانی که بیش از ۷۰-۸۰% پوست بدن گرفتار است، بیشتر توصیه میشود و بهتر است با نظر پزشک و با تست اولیه آن در قسمتهایی که برای فرد اهمیت کمتری دارد، شروع شود.
سلول درمانی جهت بهبود لکههای سفید ویتیلیگو یا آسیب پوستی در کودکان بالای ۱۲ سال و بزرگسالان به کار میرود.
سلول درمانی به عنوان یک روش جدید درمان ویتیلیگو برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ با پیوند ملانوسیتهای تکثیر شده پوست سالم بیماران بر روی ضایعات ویتیلیگو معرفی شد.
در سال ۱۹۹۲، برای اولین بار از ملانوسیتهای تکثیر نشده پوست سالم بیماران برای درمان ضایعات ویتیلیگو استفاده شد. پس از آن مطالعات متعددی ایمنی و اثربخشی پیوند ملانوسیتها را در درمان بیماران مبتلا به ویتیلیگو نشان دادند. در این مطالعات، حدود ۶ ماه پس از پیوند سلول، بهبودی بیش از ۵۰% لکهها در بیش از نیمی از بیماران گزارش شده است.
در این دوران توصیه نمیشود.
ایمنی و اثربخشی سلول درمانی در شیرخواران و کودکان کمتر از ۱۲ سال اثبات نشده است و توصیه نمیشود.
در مطالعات بالینی که در مورد سلول درمانی انجامشده، تعداد کافی از افراد ۶۵ سال و بالاتر شرکت نداشتهاند تا بتوان مشخص نمود که آیا این افراد نسبت به افراد جوانتر پاسخ متفاوتی به درمان میدهند یا خیر.
در همه ۱۰ بیمار، روند رنگدانه سازی طی ۴ هفته اول پس از تزریق آغاز شد.
۶ ماه پس از تزریق :
شواهد اولیه به دست آمده در این مطالعه نشان داد سلول درمانی، در بازگرداندن رنگ لکههای پوستی در بیماران مبتلا به ویتیلیگوی ثابت میتواند اثربخش باشد.