آلوگرافت سلولی
- دسته: محصولات جانبی
اغلب لازم است كه برای جراحی نخاع و یا سایر جراحی‌های استخوانی از بافت استخوانی و یا مواد شبه استخوانی استفاده شود. با این حال مطالعات نشان داده‌اند که اضافه نمودن سلول به این مواد می‌تواند كارایی آنها را در ترمیم استخوان افزایش دهد.
تعاریف
- آلوگرافت استخوانی : بافت استخوانی به دست آمده از دهنده
- اتوگرافت استخوانی: بافت استخوانی به دست آمده از استخوان‌های خود بیمار
- سلول‌های بنیادی بزرگسالان (MSC): سلول‌هایی از بدن كه در امر ترمیم بدن دخالت داشته و قادر به تكثیر و تبدیل به سلول‌های بافت‌های مختلف بدن هستند
- سلول‌های بنیادی مزانشیمی: نوعی سلول بنیادی بزرگسالان كه از كشت سلول‌های چسبنده مغز استخوان به دست می‌آید.
- سلول زنده: سلول زنده و فعال كه قادر است یك عملكرد خاصی را انجام دهد.
- آلوگرافت سلولی: بافت استخوانی آلوگرافت كه حاوی سلول‌های بنیادی مزانشیمی زنده است.
- آلوگرافت استخوانی :بافت نرم و یا سخت استخوانی كه در جراحی استخوان از یك فرد دیگر گرفته و در بیمار پیوند می‌شود، آلوگرافت استخوانی نام دارد. بیماری‌ها و جراحی‌های مختلفی وجود دارد كه در آن از آلوگرافت‌های استخوانی، تاندونی، لیگامانی و یا سایر بافت‌ها برای درمان بیمار استفاده می‌شود. تنها در ایالات متحده آمریكا سالانه بیش از یك میلیون نفر از این محصولات استفاده می‌كنند.
موارد زیر مثال‌هایی از استفاده آلوگرافت هستند:
- بیمارانی كه تحت جراحی استخوان قرار می‌گیرند
- بیمارانی كه تحت جراحی ستون فقرات قرار می‌گیرند
- بیمارانی كه به دلیل جراحی سرطان بخش عمده‌ای از بافت استخوانی را از دست داده‌اند
نحوه تهیه آلوگرافت
آلوگرافت عمدتا از بافت‌های افرادی كه در اثر صانحه‌ای دچار مرگ شده‌اند بعد از گرفتن رضایت به دست می‌آیند. دهنده‌های استخوان، غضروف، تاندون و پوست باید افرادی سالم از نظر بیماری باشند. بنابراین لازم است كه دهندگان به خوبی غربال شوند تا مشكل پزشكی خاصی نداشته باشند.
لزوم استفاده از آلوگرافت
اغلب برای ترمیم ضایعات بزرگ استخوانی، غضروفی، لیگامانی، تاندونی و یا پوستی لازم است كه جراح بخشی از بافت از بین رفته را از سایر قسمت‌های بدن بیمار پیوند زند كه این چنین بافت‌هایی اتوگرافت نام دارند با این حال استفاده از این روش محدودیت‌هایی دارد:
- ممكن میزان ضایعه به اندازه‌ای باشد كه از خود شخص نتوان آن را به دست آورد.
- اتوگرافت زمان جراحی را افزایش می‌دهد.
- می‌تواند باعث عفونت در محل جراحی دوم (محلی كه بخشی از بافت از آنجا گرفته شده) گردد.
- افزایش زمان بهبود محل اخذ بافت و درد طولانی در محل
علاوه بر این موارد ممكن است كه استخوان خود بیمار قابلیت پیوند را نداشته باشد و لازم باشد كه با بافت جدیدی جایگزین گردد.
اهمیت سلول‌های بنیادی در ترمیم بافت‌های بدن
سلول‌های بنیادی بزرگسال تقریبا در همه بافت‌های بدن یافت می‌شوند. در حالت معمول وقتی بافتی آسیب می‌بیند این سلول‌ها با تكثیر و تمایز خود بافت آزرده را ترمیم می‌نمایند. سلول‌های بنیادی مزانشیمی، نوعی سلول بنیادی بزرگسال هستند كه در مغز استخوان بوده و در روند ترمیم بسیاری از بافت‌های بدن از جمله بافت استخوانی دخالت دارند. بعد از شكستگی و یا آسیب استخوانی به دلیل وجود علائم آزردگی و عوامل فراخوان در موضع این سلول‌ها از مغز استخوان به محل آسیب مهاجرت كرده و با تكثیر و تمایز به سلول‌های استخوانی، بافت آزرده و یا شكسته شده استخوانی را ترمیم می‌نمایند. علاوه بر بافت استخوانی این سلول‌ها در ترمیم بافت‌های عروقی، غضروفی، لیگامانی و یا حتی قلبی نیز شركت می‌نمایند. با این حال گاه ضایعه به اندازه‌ای بزرگ است كه به تعداد سلول‌های بیشتری برای ترمیم نیاز بوده و سلول‌های مهاجرت كرده قادر به ترمیم كامل بافت نیستند. مطالعات بالینی متعددی نشان داده‌اند كه در چنین مواردی تزریق سلول‌های بنیادی مزانشیمی كشت شده می‌تواند روند ترمیم را افزایش دهد.
اهمیت اضافه نمودن سلول به آلوگرافت
هرچند كه مواد معدنی و ساختار شبه استخوانی آلوگرافت استخوانی قادر است با تحریك بافت‌ها و سلول‌های اطراف علائم لازم برای مهاجرت سلول‌ها را ایجاد کنند ولی گاه ممكن است تعداد سلول‌های فراخوانده شده به موضع برای ترمیم كافی نباشد. چنانچه در نمودار زیر نشان داده شده است در یك نوزاد تازه متولد شده از هر ۱۰ هزار سلول مغز استخوان یك سلول مزانشیمی وجود دارد ولی این نسبت با افزایش سن به شدت كاهش یافته و در یك فرد ۳۰ ساله تنها از هر ۲۵۰ هزار سلول یك سلول مزانشیمی وجود دارد و این میزان در یك فرد ۸۰ ساله یك سلول از هر دو میلیون سلول است. بنابراین با افزایش سن قدرت ترمیم استخوانی به شدت كاهش یافته و لازم است كه با پیوند سلول‌های بنیادی مزانشیمی این قابلیت افزایش یابد. به همین دلیل اضافه نمودن سلول به آلوگرافت استخوانی می‌تواند ضمن ایجاد علائم لازم برای تكثیر و تمایز سلول‌های ترمیم كننده، تعداد سلول را نیز به اندازه کافی بالا ببرد تا بافت سریع‌تر بتواند ترمیم یابد.
سلامت آلوگرافت سلولی
بافت استخوانی به دست آمده از یك دهنده برخلاف سایر بافت‌های به دست آمده به دلیل نداشتن پروتئین تحریك كننده، سیستم ایمنی را تحریك نكرده و رد بافت در آن كمتر است. از طرفی سلول‌های اضافه شده به آلوگرافت نیز از منشا خود بیمار بوده و در نتیجه سیستم ایمنی را تحریك نمی‌كنند.
به لحاظ انتقال بیماری بافت‌های آلوگرافت از نظر ویروسی و عفونی مورد بررسی قرار گرفته و بافت‌ها تنها از نمونه‌هایی كه از هر نظر سالم باشند انتخاب می‌شوند. هچنین بعد از كشت، سلول‌ها از نظر آلودگی به انواع باكتری‌ها و مایكوپلاسما مورد ارزیابی قرار گرفته و با انجام كاریوتایپ احتمال تغییرات در كروموزم‌های سلول‌های كشت شده مورد ارزیابی قرار می‌گیرد تا سلول‌های پیوند شده از نهایت سلامت برقرار باشند.
